काठमाडौँ । बेलायतले चागोस टापुको सार्वभौमसत्ता मोरिससलाई हस्तान्तरण गर्ने बताएको छ ।
बेलायत र मौरिससका प्रधानमन्त्रीले बिहीबार एक संयुक्त विज्ञप्ति जारी गरी सो जानकारी दिएका हुन् । हिन्द महासागरको यो दुर्गम र रणनीतिक रूपमा महत्वपूर्ण टापु समूहका लागि दशकौं लामो वार्ता यस ऐतिहासिक निर्णयपछि अब टुङ्गिएको छ ।
वर्षौंको निरन्तर वार्तापछि सहमति भएको हो । यसमा डिएगो गार्सिया पनि परेका छन् । यसलाई अमेरिकी सरकारले आफ्नो नौसेना जहाज र लामो दूरीको बमवर्षकहरूको लागि सैन्य आधारको रूपमा प्रयोग गर्दछ ।
अमेरिका र बेलायतको सैन्य आधार डिएगो गार्सियामा उस्तै रहनेछ। पश्चिमी मुलुक भारत र चीनबीच भूराजनीतिक प्रतिस्पर्धा जारी रहेको बेला यो सम्झौता भएको हो ।
एक विज्ञप्तिमा बेलायती प्रधानमन्त्री केयर स्टारर र मोरिससका प्रधानमन्त्री प्रविन्द जुगनाथले भने, 'यो हाम्रो सम्बन्धमा महत्त्वपूर्ण क्षण हो र यसले विवादको शान्तिपूर्ण समाधान र कानूनको शासनप्रतिको हाम्रो स्थायी प्रतिबद्धता झल्काउँछ ।'
जगन्नाथले भने, 'हामी क्षेत्रीय र विश्वव्यापी सुरक्षामा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने डिएगो गार्सियामा रहेको सैन्य आधारको सुरक्षित र प्रभावकारी सञ्चालन सुनिश्चित गर्न प्रतिबद्ध छौं ।'
यो साझेदारी अन्तर्गत बेलायतले मोरिससलाई वार्षिक भुक्तान गर्ने र पूर्वाधारमा लगानी सहितको आर्थिक सहयोग प्याकेज उपलब्ध गराउने छ । मोरिससले अब चागोस टापुहरूमा पुनर्वास कार्यक्रम सुरु गर्न सक्षम हुनेछ, तर डिएगो गार्सियामा होइन ।
बेलायतले ९९ वर्षको प्रारम्भिक अवधिका लागि यहाँको सैन्य अखडा सञ्चालन सुनिश्चित गर्नेछ। यो निर्णयलाई अमेरिकाले समर्थन गरेको छ ।
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले यो ऐतिहासिक सम्झौताको प्रशंसा गरेका छन् ।
