काठमाडौँ । हङकङको खाद्य सुरक्षा विभागले भारतीय कम्पनी एमडीएच र एभरेष्टका केही प्याकेज गरिएका मसलाहरूमा कीटनाशक इथाइलिन अक्साइड फेला परेको दाबी गरेको छ र त्यसको प्रयोग नगर्न सल्लाह दिएको छ।
यससँगै यसको खरिद–बिक्री बन्द गर्न पनि भनिएको छ । त्यस्तै सिंगापुरमा पनि एभरेष्टको फिश करी मसाला बजारबाट फिर्ता लिन निर्देशन दिइएको छ ।
सेन्टर फर फूड सेफ्टी, हङकङको खाद्य सुरक्षा विभागले एमडीएचको मद्रास करी पाउडर, सम्भर मसाला मिश्रित पाउडर र करी पाउडर मिश्रित मसालामा कीटनाशक एथिलिन अक्साइड फेला पारेको छ र मानिसहरूलाई यसको प्रयोग नगर्न आग्रह गरेको छ ।
फूड सेफ्टी विभाग, सेन्टर फर फूड सेफ्टीले बिक्री बन्द गर्नुको कारण बताउदै क्यान्सरको अनुसन्धान गरिरहेको एजेन्सीले समूह १ कार्सिनोजेनमा एथिलिन अक्साइड राखेको जनाएको छ । कार्सिनोजेन्स भनेको क्यान्सरको जोखिम निम्त्याउने तत्व हो ।
खाद्य सुरक्षा विभागले खाद्य पदार्थमा विषादीको अवशेष (क्याप. १३२ सेमी) नियमलाई उद्धृत गर्दै त्यसको प्रयोग स्वास्थ्यका लागि हानिकारक वा हानिकारक नभएमा मात्रै त्यस्ता खानेकुरा बिक्री गर्न सकिने बताएको छ ।
हङकङको सेन्टर फर फूड सेफ्टीले तीनवटा खुद्रा पसलबाट मसलाको नमूना संकलन गरेको थियो । सेन्टर फर फूड सेफ्टीका प्रवक्ताका अनुसार हङकङमा खानामा इथिलिन अक्साइड जस्ता विषादी प्रयोग गर्नेलाई अधिकतम ५० हजार डलर जरिवाना हुनसक्छ । दोषी प्रमाणित भएमा जरिवानासहित ६ महिनासम्म कैद सजाय हुनसक्छ ।
यसैबीच, सिंगापुरले एभरेष्टको फिश करी मसालामा इथिलीन अक्साइड भेटिएपछि देशको खाद्य निकायलाई बजारबाट फिर्ता लिन आदेश दिएको छ । देशमा यो मसलाको आयातकर्ता मुथैया एन्ड सन्स प्राइभेट लिमिटेडलाई यो उत्पादन बजारबाट फिर्ता लिन भनिएको छ ।
सिंगापुरको फुड एजेन्सीले उपभोक्ताहरूलाई एभरेष्टको माछा करी मसला प्रयोग नगर्न सल्लाह दिएको छ ।
एजेन्सीले हङकङको खाद्य सुरक्षा विभागले जारी गरेको उही निर्देशनलाई उद्धृत गरेको छ, जसमा भनिएको छ कि एमडीएच र एभरेष्टको फिश करी स्पाइसमा क्यान्सर हुन सक्ने तत्वहरू छन् । सिंगापुरको फूड एजेन्सीले थोरै मात्रामा इथिलिन अक्साइडबाट तत्काल कुनै खतरा नहुने बताएको छ । तर लामो समयसम्म प्रयोग गर्नाले यस्ता रसायनले स्वास्थ्यलाई जोखिममा पार्न सक्छ ।
एभरेष्टले भनेको छ, 'हाम्रा सबै उत्पादनहरू कडा परीक्षणपछि मात्रै उत्पादन र निर्यात गरिन्छ। हामी सरसफाई र खाद्य सुरक्षा मापदण्डलाई कडाइका साथ पालन गर्छौं । हाम्रा उत्पादनहरूमा भारतीय मसला बोर्ड र एफएसएसएआई लगायत सबै एजेन्सीहरूबाट अनुमोदन रहेको छ ।; एभरेष्टले भनेको छ, 'हरेक निर्यात गर्नुअघि हाम्रा उत्पादनहरू भारतको मसला बोर्डले परीक्षण गराउँछन्। अहिले हामी आधिकारिक जानकारीको लागि पर्खिरहेका छौं। हाम्रो गुणस्तर नियन्त्रण टोलीले यस विषयमा राम्ररी अनुसन्धान गर्नेछ ।'
इथिलीन अक्साइड के हो ?
इथिलीन अक्साइड एक रंगहीन र ज्वलनशील ग्यास हो । यो सामान्यतया कृषि, स्वास्थ्य सेवा र खाद्य प्रशोधन उद्योगहरूमा धुवाँ, कीटनाशक र स्टेरिलेन्टहरू बनाउन प्रयोग गरिन्छ । माइक्रोबियल प्रदूषण हटाउन र कीराहरू नियन्त्रण गर्न मसला र अन्य सुख्खा खानाहरूमा इथिलीन अक्साइड प्रयोग गरिन्छ । खानालाई ब्याक्टेरिया, कवक र कीराहरूबाट जोगाउन इथाइलिन अक्साइड प्रयोग गरिन्छ ।
तर, धेरै स्वास्थ्य संस्थाहरूले यसलाई कार्सिनोजेनको श्रेणीमा राखेका छन् । कार्सिनोजेन्सले क्यान्सरको जोखिम निम्त्याउन सक्छ । इथिलिन अक्साइडको खतरालाई ध्यानमा राख्दै धेरै देशका खाद्य नियामकहरूले खाद्य वस्तुहरूमा यसको प्रयोगलाई लिएर कडा नियम बनाएका छन् । यी देशहरूमा इथिलीन अक्साइडको मात्रा निर्धारण गर्न कडा कानुनहरू छन् ।
यसअघि पनि भारतीय मसला विदेशी नियमको कठघरामा फसेका घटना भएका छन् । २०२३ मा, अमेरिकी खाद्य र औषधि प्राधिकरणले एभरेष्टको साम्बर मसाला र गरम मसालालाई बजारबाट फिर्ता लिन निर्देशन दिएको थियो ।
यी मसलाहरूमा साल्मोनेला पोजेटिभ पाइएको थियो । यो ब्याक्टेरियाले पखाला, पेट दुख्ने, ज्वरो आउने, चक्कर लाग्ने वा बान्ता हुन सक्छ ।
हालै मात्र एसिया, अफ्रिका र ल्याटिन अमेरिकामा बेबी फूड बिक्री गर्ने कम्पनी नेस्लेका उत्पादनहरूमा चिनीको मात्रा बढी भएको पाइएको थियो । यी उत्पादनहरूमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो बेबी सिरियल ब्रान्ड सेरेलक पनि समावेश छ । बच्चाहरूलाई चिनी दिनु उचित हुँदैन । यो रिपोर्ट स्वीस संस्था पब्लिक आईको थियो। यो प्रतिवेदन इन्टरनेशनल बेबी फुड एक्शन नेटवर्कसँगको सहकार्यमा ल्याइएको हो । बेल्जियमको प्रयोगशालामा यी उत्पादनहरूको परीक्षण गरेपछि यो रिपोर्ट जारी गरिएको हो ।
