एजेन्सी । बीबीसी अरेबिकले गरेको फोरेन्सिक अनुसन्धानले इजरायलविरुद्धको युद्धमा हमासको सैन्य शाखाले अत्याधुनिक हतियार प्रयोग गरिरहेको पत्ता लागेको छ ।
अक्टोबर ७ मा हमासले गाजाबाट इजरायलमाथि अभूतपूर्व आक्रमण गरेको थियो। यस हमलामा हमासले सयौं रकेट र मिसाइलहरू प्रहार गर्यो, विस्फोटक पदार्थले भरिएको ड्रोन छोड्यो र ठूलो मात्रामा साना हतियार र गोलाबारुद प्रयोग गर्यो।
यसमा १२०० इजरायली मारिएका थिए र २४० भन्दा बढी बन्धकहरूलाई अपहरण गरेर गाजा लगिएको थियो। त्यसयता गाजामा इजरायली हवाई आक्रमण र स्थलगत कारबाहीमा २३,००० भन्दा बढी प्यालेस्टाइनी मारिएका छन्।
बीबीसी अरेबिकले हमासको सैन्य शाखा अल-कसाम ब्रिगेडले प्रयोग गरिरहेको चारवटा हतियार पहिचान गरेको छ। यसले उसको क्षमता र पार्टपुर्जा कसरी किन्दै छ भन्नेमा प्रश्न खडा गरेको छ ।
इजरायली रक्षा बल (आईडीएफ)ले ८००० हमास लडाकुहरूलाई मारेको दाबी गरेको छ । यद्यपि, यसले कुनै प्रमाण उपलब्ध गराएको छैन। बेलायत र धेरै पश्चिमी देशहरूले हमासलाई आतंकवादी संगठन घोषणा गरेका छन्।
इजरायलले गाजामा हालसम्म आफ्ना १८७ सैनिक मारिएको दाबी गरेको छ ।
यी हुन् हमासले प्रयोग गरेको अत्याधुनिक हतियार-
यासिन १०५ एन्टी-ट्याङ्क मिसाइल
इजरायली सेनाले जमिन आक्रमण सुरु गरेपछि अल-कसाम ब्रिगेडले धेरै भिडियोहरू जारी गर्यो जसमा गाजामा इजरायली मर्काभा ट्याङ्कहरूलाई निशाना बनाउँदै ‘यासिन १०५ एमएम’ एन्टिट्याङ्क मिसाइल देखाइएको थियो।
हमास आन्दोलनका संस्थापक शेख अहमद यासिनको नाममा सो मिसाइलको नामाकरण गरिएको हो र रुसी निर्मित रकेट प्रोपेल्ड ग्रेनेड ९आरपीजी० लन्चरबाट प्रहार गरिएको छ।
इजिप्शियन आर्मीका पूर्व ब्रिगेडियर जनरल समीर राघेब भन्छन्, ‘यासिन १०५ को विशेष विशेषता डुअल वारहेड डिजाइन हो, जसमा दुईवटा विस्फोटक पदार्थहरू छन्।’
पहिलो विस्फोटकले ट्याङ्कीको आर्मरलाई निशाना बनाउँछ, जसका कारण मिसाइल आंशिक वा पूर्ण रूपमा भित्र जान्छ र त्यसपछि दोस्रो विस्फोटकले ट्याङ्कीलाई उडाउने काम गर्छ।
बेलायती सेनाका पूर्व गुप्तचर अधिकारी फिलिप इन्ग्रामका अनुसार यो क्षेप्यास्त्रले १५०-५०० मिटरको दुरीमा लक्ष्यमा सही प्रहार गर्न सक्छ, जबकि यसको गति ३०० मिटर प्रति सेकेन्ड हुन्छ।
उनी भन्छन्, ‘यो दोहोरो वारहेड डिजाइनको लागि आवश्यक परिशुद्धताले हमासको अत्याधुनिक हतियारहरू निर्माण गर्ने क्षमता देखाउँछ।’
इजरायली ट्याङ्कहरू रोक्नको लागि यो मिसाइल प्रणालीले सुसज्जित छन्।
सैन्य विज्ञहरूले हमाससँग २००० ‘यासिन १०५ मिसाइल’को भण्डार रहेको अनुमान गरेका छन्।
अल एसेफ टोरपेडो
गत वर्ष अक्टोबरको अन्त्यमा हमासले एउटा भिडियो जारी गर्यो जसमा नयाँ हतियार अल एसेफ देखाएको थियो। अक्टोबर ७ को हमलामा यसको प्रयोग भएको थियो।
विज्ञहरू भन्छन्, ‘यो हतियार मानवरहित वा टाढाबाट संचालित पानीमुनि काम गर्दछ र पानीमुनि सञ्चालनको लागि डिजाइन गरिएको हो।’
इजिप्टको सेनाका पूर्व चिफ अफ स्टाफ यासेर हासेमले उक्त हतियारलाई ‘चालक दल बिनाको साधारण अर्ध-पनडुब्बी’ भनेर वर्णन गरे।
उनले सो हतियारले पानीमुनि अनुसन्धान, निगरानी, डुबानमा परेका संरचनाको अनुसन्धान, वातावरणीय अनुगमन, सैन्य कारवाहीजस्ता धेरै प्रकारका काम गर्न सक्ने बताए ।
ब्रिगेडियर जनरल राघेब भन्छन्, ‘सो हतियार गाजामा बनाइएको हो र यसको भागहरू जस्तै कम्प्रेस्ड ग्यास सिलिन्डर, इन्जिन, क्यामेरा र एन्टेना, निषेधित र पुनस् प्रयोग गरिएको सामग्रीबाट बनाउन सकिन्छ।’
थ्रीडी प्रिन्टिङले सुसज्जित कुनै कार्यशालाले पनि यी हतियार बनाउन सक्ने उनको भनाइ छ ।
यद्यपि, हमासले आफ्नो अल एसेफ टोरपेडोको भिडियो देखाएको छ, यसको प्रभावकारिताको कुनै ठोस प्रमाण छैन।
मे २०२१ मा इजरायली सेनाले तट नजिकै एउटा सानो स्वचालित पनडुब्बी आक्रमणको दाबी गर्ने भिडियो फुटेज जारी गर्यो, तर त्यस समयमा कुनै फोटोहरू थिएनन्।
उत्तर कोरियाली एफ ७ आरपीजी
एफ ७ आरपीजी लन्चरहरू गाजा पट्टीमा इजरायली सेनाहरूविरुद्ध अक्टोबर ७ का हमला र भूमि झडपको सन्दर्भमा हमासको भिडियोहरूमा प्रमुख रूपमा प्रस्तुत भएको देखिन्छ ।
यी ग्रेनेड लन्चरहरू उत्तर कोरियाका हुन् र ग्रेनेडको शीर्षमा रहेको रातो पट्टीबाट पहिचान गर्न सकिन्छ। बीबीसी अरेबिकले एफ७ आरपीजीको कब्जामा रहेका हमास लडाकुहरूको धेरै भिडियोहरू प्रामाणिक भएको फेला पारेको छ।
इज्ज अल-दिन अल-कसाम ब्रिगेडहरूद्वारा सोही हतियारको साथ संघर्षको भिडियो पनि जारी गरिएको छ।
इजरायली सेनाले पत्रकारहरूलाई गाजामा जफत गरिएका हतियारहरू देखाएको थियो, जसमा एफ ७ आरपीजीहरू थिए।
एफ ७ आरपीजी लन्चरमा द्रुत रिलोड छ र भारी सवारीहरूविरुद्ध धेरै प्रभावकारी छ।
फिलिप इन्ग्रा भन्छन्, ‘हमासले यस लन्चरमा धेरै सुधार गरेको छ।’
उनी थप्छन्, ‘तिनीहरूले एन्टी-ट्याङ्क मिसाइललाई अस्थायी श्राप्नेल बममा परिणत गरेका छन् जुन भूमिगत अपरेशनहरूमा संलग्न सेनाहरू विरुद्ध प्रयोग गर्न सकिन्छ।’
उनले बीबीसी अरबीलाई भने, ‘यो हतियार उत्तर कोरिया वा इरानबाट हमासमा पुगेको कुनै स्पष्ट प्रमाण छैन, जसलाई उत्तर कोरियाले वर्षौंदेखि हतियार बेच्दै आएको छ,’
यद्यपि प्योङयाङको आधिकारिक समाचार एजेन्सी केसीएनएले हमासले उत्तर कोरियाली हतियार प्रयोग गरेको आरोप अस्वीकार गरेको छ। अक्टोबर ७ मा भएको हमलापछि उत्तर कोरियाली सरकारले यी रिपोर्टहरूलाई ‘निराधार अफवाह र झूट’ भनेको छ।
तर, जनवरीको सुरुमा दक्षिण कोरियाको सरकारी समाचार एजेन्सीले भने गुप्तचर एजेन्सीले हमासले गाजामा उत्तर कोरियाली हतियारहरू प्रयोग गरिरहेको छ भन्ने विश्वास गरेको थियो।
विस्फोटक उपकरण द चाभाज
हमासको भिडियोमा देखिएको अर्को हतियार ‘द शवाज’ हो, जसको अर्थ अरबीमा आगो हो। यो एक स्थानीय रूपमा निर्मित उपकरण हो जुन धेरै नजिकको दायरामा सवारी साधनहरू आक्रमण गर्न र लक्षित गर्न प्रयोग गरिन्छ।
हमासको सैन्य शाखाले इजरायलमा जमिन आक्रमण गर्दा प्रयोग गरेको पुष्टि गरेको छ।
इजरायलले जफत गरिएका यी हतियारहरूको ठूलो खेप पनि प्रदर्शन गर्यो, जसले ती स्थानीय रूपमा उत्पादन भइरहेको संकेत गर्दछ।
जुलाई २०२३ मा अल-कसाम ब्रिगेडहरूले यी विस्फोटक उपकरणहरूलाई एउटा भिडियोमा देखाए, जसमा तारहरू जोडिएका थिए।
इन्ग्रा भन्छन् ‘यस द्वन्द्वमा हमासले आफ्नो सुधारिएको मोडल प्रयोग गरिरहेको छ जुन इजरायली बख्तरबंद गाडीहरू नष्ट गर्न सक्षम छ।’
यी उपकरणहरूमा तामाको डिस्क हुन्छ र विस्फोटक हुन्छ। जब यो बम विस्फोट हुन्छ, डिस्क गाडीको आर्मरमा प्रवेश गर्छ।
यी विस्फोटक उपकरणहरू सरल छन् तर तिनीहरूको डिजाइन र प्रयोग जटिल छन्।
इन्ग्रा भन्छन् ‘तामाको डिस्क बनाउन कच्चा पदार्थ प्राप्त गर्न र ठूलो परिशुद्धताका साथ डिस्कमा मोल्ड गर्न चुनौतीपूर्ण छ, तर हमासले ती बनाउन सक्ने क्षमता देखाएको छ।’
हमासले कसरी हतियार बनाउन सक्छ ?
हमासले इजरायलको विस्फोट नभएका बम र क्षतिग्रस्त वा ध्वस्त भवनहरूबाट धातु र तारहरू प्रयोग गरिरहेको छ।
ब्रिगेडियर जनरल राघेबले इरानले भूमध्यसागरमा इजरायली नाकाबन्दीबाट बच्न सीमामा रहेको गोप्य सुरुङ र डुङ्गाहरूमार्फत् गाजा पट्टीमा हतियार तस्करी गर्न मद्दत गरिरहेको बताए।
इरान इस्लामिक रिभोलुसन गार्ड्स कोरका पूर्व जनरल इजातोल्लाह जरघामी हाल इरानको पर्यटन मन्त्री छन्। गत नोभेम्बरमा राज्य टेलिभिजनमा एक अन्तर्वार्तामा उनले सार्वजनिक रूपमा गाजामा सुरुङहरूमार्फत प्यालेस्टिनी सशस्त्र समूहहरूलाई इरानी क्षेप्यास्त्रहरू आपूर्ति गर्नमा आफ्नो संलग्नता खुलासा गरेका थिए।
इजिप्टका पूर्व सेना प्रमुख यासेर हासेमले इजरायलको आफ्नो सिमानामा पूर्ण नियन्त्रण नभएको र लेबनानबाट इजरायल प्रवेश गर्ने ‘अन्तर्राष्ट्रिय तस्करी मार्ग’ रहेको आशंका गरेका छन्।
