एजेन्सी । राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जुको नेतृत्वमा रहेको माल्दिभ्सको नयाँ सरकारले आफ्नो कामको पहिलो दिन माल्दिभ्सबाट भारतीय सेना फिर्ता गर्न भारतलाई औपचारिक अनुरोध गरेको छ।
राष्ट्रपति कार्यालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा माल्दिभ्स सरकारले माल्दिभ्समा रहेका भारतीय सेनालाई फिर्ता गर्न भारत सरकारलाई औपचारिक अनुरोध गरेको छ ।
राष्ट्रपति मुइज्जुको सपथ ग्रहण समारोहमा सहभागी हुन गएका भारतीय भूविज्ञान मन्त्री किरेन रिजिजुसँगको भेटमा मुइज्जुले यस विषयमा औपचारिक रुपमा कुराकानी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
भारतलाई के भने ?
राष्ट्रपति कार्यालयबाट जारी अर्को विज्ञप्तिमा सो अवधिमा दुई नेताबीच द्विपक्षीय सम्बन्ध सुदृढ बनाउने विषयमा छलफल भएको जनाइएको छ । यसका साथै भारतको सहयोगमा माल्दिभ्समा भइरहेको आयोजनाका बारेमा पनि छलफल भएको थियो ।
कुराकानीका क्रममा राष्ट्रपति मुइज्जुले सेप्टेम्बरमा माल्दिभ्समा भएको निर्वाचनमा जनताले आफूलाई र उनको अभियानमा भारतबाट सेना फिर्ता लैजाने कुरा समेत समावेश भएको बताए ।
उनले भारत सरकारले माल्दिभ्सका जनताको लोकतान्त्रिक इच्छाको सम्मान गर्ने र त्यहाँ तैनाथ गरिएका आफ्ना सबै सेना फिर्ता गर्ने आशा राखेको बताए।
तर, यस क्रममा मुइज्जुले भारतले माल्दिभ्सलाई दिएको दुई वटा हेलिकप्टर आवश्यकता अनुसार राहत कार्यमा प्रयोग भइरहेको र धेरै अपरेशनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताए ।
भारतले सन् २०१० मा माल्दिभ्सलाई पहिलो हेलिकप्टर दिएको थियो जसको नाम कुरंगी थियो । यसको काम मेडिकल इमर्जेन्सीमा गर्ने भनिएको थियो।
यसपछि सन् २०१६ मा भारत–माल्दिभ्स डिफेन्स एक्शन प्लानमा दुवै देश सहमत भएपछि भारत सरकारले माल्दिभ्सलाई दोस्रो हेलिकप्टर दिएको थियो । यससँगै माल्दिभ्सको कहधू विमानस्थलमा राम्रो सुविधा निर्माण गर्न भारत सरकारबाट २.४ लाख अमेरिकी डलर अनुदान समेत उपलब्ध गराइएको छ ।
विगतको तुलनामा अत्याधुनिक बनेको यो हेलिकोप्टर राहत तथा उद्धारका लागि र बिरामीलाई एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा पुर्याउन पनि प्रयोग हुने भएको छ ।
मुइज्जुले आफ्नो चुनावी प्रचारका क्रममा माल्दिभ्समा रहेका भारतीय सैनिकलाई देशबाट निकाल्ने बताएका थिए । यस्तो अवस्थामा उनको जितपछि भारतसँग माल्दिभ्सको सम्बन्धलाई लिएर धेरै कुराहरु भइरहेका छन् ।
यद्यपि, सपथ ग्रहणपछि आफ्नो पहिलो सम्बोधनमा मुइज्जुले भने, ‘माल्दिभ्सले माल्दिभ्समा कुनै पनि विदेशी सेनाको उपस्थिति नहोस् भनेर सुनिश्चित गर्नेछ। म भन्न सक्छु कि मेरो देशको सेवा गर्नु मेरो लागि सबैभन्दा ठूलो सम्मान हुनेछ। वफादार हुनुहोस्।’
यसअघि उनले आफू विकासको पक्षमा रहेको र चीन र भारत दुवैसँग राम्रो सम्बन्ध चाहेको पनि बताएका थिए ।
समाचार एजेन्सी एएफपीलाई दिएको अन्तर्वार्तामा उनले भारतीय सैनिकको ठाउँमा चिनियाँ सैनिकलाई देशमा तैनाथ गरेर क्षेत्रीय सन्तुलन बिगार्न नचाहेको बताएका थिए ।
चिनियाँ प्रतिनिधिलाई के भने ?
यसक्रममा मुइज्जुले चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङको विशेष दूतको हैसियतमा राज्य परिषद्का सदस्य शेन यिचिनसँग भेट गरे र चीन र मालदिभ्सबीचको सम्बन्धलाई थप सुदृढ बनाउने विषयमा छलफल गरे।
मुइज्जुले माल्दिभ्सको सामाजिक-आर्थिक विकासमा चीनको भूमिकाको प्रशंसा गर्दै शनिबार दुई देशबीचको ऐतिहासिक सम्बन्धको नयाँ अध्याय साबित हुने बताए।
सो क्रममा उनले दक्षिण कोरियाको बुसानका मेयर पार्क ह्योङ जुनसँग भेट गरी शिक्षा, सार्वजनिक आवास, पूर्वाधार र पर्यटनका विषयमा छलफल गरेका थिए ।
मुइज्जु को हुन् ?
४५ वर्षीय मुइज्जुले सिभिल इन्जिनियरिङ पढेका छन् । उनी राजधानी मालेको मेयर भइसकेका छन् । उनी सात वर्ष देशको निर्माणमन्त्री थिए ।
एक वर्षअघि उनले सन् २०२३ मा आफ्नो सरकार बनेमा चीनसँग ‘सम्बन्ध सुमधुर’ बनाउने बताएका थिए। माल्दिभ्समा चीनको ठूलो लगानी छ ।
त्यसबेला उनले भनेका थिए, ‘हामी पूर्व राष्ट्रपति अब्दुल्ला यामिनको निर्देशनमा सन् २०२३ मा सत्तामा फर्कनेछौँ र चीनसँग घरेलु र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा बलियो सम्बन्धको अर्को अध्याय लेख्नेछौँ।’
मुइज्जु देशको आठौं राष्ट्रपति हुन्। उनलाई पूर्व राष्ट्रपति अब्दुल्ला यामिनको निकट मानिन्छ, जसको शासनकालमा माल्दिभ्स र चीनबीचको सम्बन्ध निकै गहिरो भएको थियो।
गत वर्ष डिसेम्बरमा अदालतले अब्दुल्लाह यामीनलाई भ्रष्टाचारको आरोपमा ११ वर्षको जेल सजाय सुनाएको थियो । उनलाई ५ मिलियन डलर जरिवाना पनि लगाइएको छ ।
यामिन आफैं २०२३ को चुनावमा उम्मेदवारको रूपमा भाग लिन चाहन्थे तर आपराधिक मुद्दाका कारण उनलाई रोकिएको थियो। यस्तो अवस्थामा उनले मुइज्जुलाई आफ्नो प्रोक्सीको रूपमा उभ्याए। - बीबीसीकाे सहयाेगमा
