धनगढी। कैलालीमा ११ औं चरणमा सुरु भएको हात्तीपाइले रोग निवारण कार्यक्रम अन्तरगत आम औषधी सेवन कार्यक्रममा स्वास्थ्यकर्मीको औषधी खुवाउने पुरानै शैली दोहोरिएको पाइएको छ ।
फागुन ११ गते देखि सुरु भएको आम औषधी सेवन कार्यक्रम अन्तरगत यस पटक स्वास्थ्यकर्मीको आफ्नो प्रत्यक्ष निग्रानीमा मात्रै औषधी सेवन गराइनु पर्ने नीति रहेको छ । तर स्वास्थ्यकर्मीले भने यस अघिकै शैलिमा हातमा औषधी दिएर जाने गरेका छन् ।
‘मंगलबार स्वास्थयकर्मी आएर औषधी खानुहोला भन्दै ट्याब्लेट दिएर गएका छन्,’ धनगढी–४ चटपकुरमा होटेल व्यवसाय गरिरहेका प्रेम भट्टले भने, ‘पहिला यति धेरै औषधीका ट्याब्लेट दिँदैनथ्यो यस पटक औषधी बढाएर दिइएका छन्, स्वास्थ्यकर्मीले कागजमा दिएको औषधी र्याकमा राखेको छु ।’
सोही ठाउँकी व्यवसायी स्मृति ओझाले पनि स्वास्थ्यकर्मी आएर औषधी दिएर गएका बताइन् । दुई/तीन जना स्वास्थ्यकर्मी आएर औषधी खानुहोला भनेर छोडेर गएका उने बताइन् । ‘९ ट्याब्लेट औषधी दिएर खानुहोला भन्दै स्वयंसेविकाले दिएर गएका छन्,’ उनले भनिन्, ‘हातमा औषधी दिएर कसैले खादैन, यसरी औषधी खुवाउने कार्यक्रम सफल पनि हुँदैन ।’
पसल–पसलमा आउने स्वयंसेविकाले पसलमा आवद्ध मानिसको संख्या हेरेर सोही अनुसार औषधी छाडेर गएका उनले बताइन् । ‘पशलमा कतिजना हुनुहुन्छ भनेर सोधे,’ उनले भिनन्,’ हामीले चार जनाको विवरण दियौं, सवैलाई औषधी खानुहोला भनेर कागजमा बेरेर दिएका छन् ।’
मंगलबार मात्रै चटरपुर स्थित शहिद गेट आसपासका सवै व्यवसायीलाई स्वास्थ्यकर्मीले हातमा औषधी दिएर गएका ओझाले बताइन् ।
धनगढी–५ का विकास रानाले पनि विगत जस्तै यस पटकपनि स्वास्थ्यकर्मीले हात, हातमै औषधी दिएर गएका बताए । ‘स्वास्थ्यकर्मी घर घरमै आएर परिवारका सदस्यको संख्यामा आधारमा औषधी दिएर गएकाछन्,’ उनले भने, ‘त्यसरी दिएको औषधी कतिले खान्छन्, कतिले खादैनन् ।’ विगतमा पनि स्वास्थ्यकर्मीले हातमा औषधी दिएर खानुहोला भनेर जाने गरेका भन्दै उनले भने, ‘यस पटक पनि त्यसै गरी औषधी दिएर गएका छन् ।’
सरकारले गत बर्ष देखि हातमा औषधी दिन नपाइने र स्वास्थ्यकर्मीकै निग्रानीमा औषधी खुवाउनु पर्ने व्यवस्था गरेको छ । हातमा औषधी दिँदा धेरैले नखाने गरेका कारण स्वास्थ्यकर्मीकै निग्रानीमा औषधी खुवाउने नीती ल्याइएको हो । औषधी खुवाउने कार्यक्रममा स्वयंवेविका संगै स्वास्थ्यकर्मीलाई समेत परिचारल गरिएको छ ।
तर स्वास्थ्यकर्मीले समेत औषधी हातमा दिएर जान थालेपछि कैलालीमा ११औं चरणमा औषधी खुवाउने अभियान पनि सफल हुनेमा आशंका उत्पन्न भएको छ ।
गत बर्ष देखि कैलालीमा तीन प्रकारको औषधी खुवाइने गरिएको छ । औषधी खुवाउँदा उम्मेर अनुसार ९ वटा ट्याब्लेट सम्म औषधी आनु पर्ने हुन्छ । ती औषधी खाना खाएपछि स्वास्थ्यकर्मीकै निग्रानीमा खुवाइनु पर्ने स्वास्थ्य कार्यालय कैलालीका हात्तीपाइले रोग बिरुद्धको औषधी खुवाउने कार्यक्रमका सम्पर्क व्यक्ति मिनबहादुर धामीले बताए ।
‘विगतमा स्वयंसेविकालाई मात्रै खटाएर औषधी खुवाउँदा धेरै मानिसले औषधी खाएनन्,’ सम्पर्क व्यक्ति धामीले भने, ‘त्यसैले गत बर्ष देखि स्वयंसेविकासंगै स्वास्थ्यकर्मीलाई पनि खटाएर उनिहरुकै निग्रानीमा मात्रै औषधी खुवाउने नीति ल्याइएको छ, हातमा औषधी दिएर जान पाइदैन ।’
घरघरमा जान स्वयंसेविकाले सहजिकरण गर्नुपर्ने र स्वास्थ्यकर्मीले प्रत्यक्ष निग्रानीमा औषधी खुवाउने पर्ने उनले बताए । ‘पहिलो दिन घरमा कोही भेटिएन वा कुनै व्यक्तिले खाना खाएको छैन भने त्यसतो ठाउँमा दोश्रो दिन पनि जाने गरी स्वास्थ्यकर्मी परिचालन गरेका छौं,’ उनले भने, ‘हामीले विभिन्न ठाउँमा अनुगमन गर्दा हातमा औषधी दिएको भेटाएका छैनौं, तर धनगढीमा हाताहातमा औषधी दिने गरेको भन्ने सुनियो त्यसबारेमा छानविन गर्ने छौं ।’
धामीका अनुसार कैलालीका फागुन २५ गते सम्म हात्तीपाइले रोग बिरुद्धको औषधी खुवाइने अभियान सञ्चालन गरिने छ । कुनै पनि व्यक्ति नछुटुन् भनेर औषधी खुवाउने अभियान लोमो समय सम्मका लागि सञ्चालन गरिएको उनले बताए ।
कैलालीको कुल जनसंख्या मध्य कम्तिमा ८० प्रतिशत नागरिकलाई औषधी खुवाउने लक्ष्यका साथ अभियान सञ्चालन गरिएको उनले बताए । गत बर्ष कैलालीमा ८० दशमलव ८ प्रतिशत नागरिकले औषधी खाएको तथ्याङ्क छ ।
यसअघि कैलालीमा ९ पटक सम्म औषधी खुवाउने कार्यक्रम सञ्चालन गरिएपनि लक्ष्य पुरा हुन नसक्दा कार्यक्रम विफल भएका थिए । लगातार ५ बर्ष सम्म ६० प्रतिशत नागरिकले औषधी खानुपर्ने भएपनि कैलालीमा त्यस अनुसार औषधी नखाएपछि हात्तीपाइले रोग निवारण कार्यक्रम ९ पटक सम्म सञ्चालन गरिएको थियो । ९ पटक सम्म दुई प्रकारका औषधी मात्रै खानु पर्ने प्रवाधान राखिएको थियो ।
९ पटक सम्म ६० प्रतिशत नागरिकले औषधी नखाएपछि कैलालीमा गत बर्ष देखि तीन प्रकारका औषधी खुवाइन थालिएको छ । तीन प्रकारका औषधी खुवाइदा दुई बर्ष सम्म लगातार ८० प्रतिशत नागरिकले औषधी खानुपर्ने हुन्छ । लगातार ८० प्रतिशत नागरिकले औषधी नखाएमा कैलालीमा आगामी बर्ष पनि हात्तीपाइले रोग बिरुद्धको औषधी खुवाउन अभियान सञ्चालन हुन सक्ने छ ।
